Грэта Гарба (Greta Garbo) - таямнічая і чароўная спакусніца

“Каб паказаць свае вартасці,

трэба значна больш розуму,

чым для таго,

каб схаваць свае недахопы”.

Грэта Гарба

Грэта Гарба (1905-1990) узрушыла кінематограф тройчы: калі з'явілася ў Галівудзе, калі загаварыла з экрана сваім непараўнальным голасам і калі засмяялася ў адным з апошніх і лепшых сваіх фільмаў.

Грэта Гарба з’явілася на свет у Стакгольме ў вельмі беднай сям’і. Яна нават не змагла давучыцца ў школе і вымушана была пайсці працаваць ў краму, дзе патрапіла на здымкі рэкламнага роліка, а адзін з шведскіх рэжысёраў нават зняў яе ў кіно. Але вядомасць прыйшла да яе толькі пасля таго, як Грэта разам з рэжысёрам Морыцам Стылерам, які прыдумаў ёй псеўданім Гарба і стаў яе настаўнікам і эмпрысарыё, адправілася ў Амерыку, нягледзячы на тое, што не ведала ангельскай мовы.

Пасля заключэння кантракта з кінакампаніяй яе прымусілі выраўняць свае зубы. Пагаворвалі, што ёй выдалілі ўсе пярэднія зубы і замянілі іх па модзе таго часу на штучныя, зробленыя з акулавых. Таксама ёй прыйшлося скінуць некалькі кілаграмаў. У гэтым новым абліччы Гарба заваявала Галівуд.

У 1926 году яна згуляла галоўную ролю ў фільме "Цела і д'ябал" (Flesh and the Devil). Фільм выклікаў фурор у прэсе, паставіў касавыя рэкорды, і пасля яго Гарба стала суперзоркай. У "Целе і д'ябле" яе партнёрам быў Джон Гілберт, адзін з двух людзей, якія зрабілі ёй не меней трох прапаноў рукі і сэрца. У Гарба і Гілберта сапраўды быў раман, і ў карціне адчувалася сапраўдная напруга, або, як кажуць у Амерыцы, "хімія". Сцэна, у якой гераіня Гарба цалуе чару прычасця ў тым месцы, якога толькі што дакраналіся вусны яе ўмілаванага, запомнілася надоўга і стала класічнай эратычнай метафарай у кіно. Дарэчы менавіта за Гілберта Грэта Гарба ледзь не выйшла замуж у 1927 годзе, у апошні момант збегла з-пад вянца. Напрыканцы жыцця яна зазначала: "Я не ўяўляю сябе ў ролі жонкі - жудаснае слова”.

Чарговым момантам злому стэрэатыпаў стала “голае каленка” Грэты Гарба, якое гледачы пабачылі ў карціне 1928 года “Чароўная Жанчына”. Доўгі час ён лічыўся цалкам згубленым, але ў 1993 году 9-хвілінны фрагмент фільма быў выяўлены ў архіве Дзяржкіно Расеі.

Здымаючыся ў нямым кіно, Гарбо дасягнула вяршыняў папулярнасці. Яна была адной з нешматлікіх акторак, якія паспяхова пераключыліся на гукавыя фільмы. Яе нізкі хрыплаваты голас з невялікім шведскім акцэнтам у фільме Юджына Аб'Нілу "Ганна Крысці" (1930) маментальна заваяваў каханне публікі.

У 1931 году Гарба знялася разам з Кларкам Гейблам у карціне "Сьюзан Ленакс: падзенне і ўзлёт". Гэта быў іх адзіны сумесны фільм, і вынікам яго была ўзаемная непрыязнасць акцёраў. Далей рушылі ўслед працы ў фільмах "Мацюка Мурла", дзе акторка выканала ролю легендарнай шпіёнкі часоў Першай сусветнай вайны, і "Гранд-гатэль" - гэты фільм у 1932 году атрымаў прэмію "Оскар". 

Грэта Гарба, верагодна, адзіная акторка ў гісторыі кіно, якая двойчы згуляла Ганну Карэніну: у нямым фільме "Love" 1927 гады і ў гукавым "Ганна Карэніна" (1935). Першая сцэна гукавога фільма лічыцца адной з лепшых у фільмаграфіі Гарба: глядач бачыць жаночую постаць, якая сходзіць з цягніка; калі развейваецца дым які пайшоў ад паравоза, на гледача ва ўпор, не міргаючы, глядзяць велізарныя вочы Гарба. Яе трагічны талент, па меркаванні крытыкаў, дасягнуў у гэтым фільме свайго апагею.

Пасля "Ганны Карэнінай" Гарба, якая знаходзілася ў зеніце славы і папулярнасці, знялася толькі ў чатырох фільмах. Яе статут дазваляў выбіраць з дзясяткаў сцэнараў. У 1939 годзе Грэта Гарба ўразіла сваіх прыхільнікаў легкадумнай і іранічнай роляй рускага камісара Ніны Іванаўны Якушавай у фільме "Ніначка" ("Ninotchka") Эрнста Любіча. "Гарба смяецца!" - такі радок быў на ўсіх плакатах да фільма. Астатняе было рашуча ўсё роўна. Просценькая камедыя ўразіла ўсіх: у Гарба быў несумнеўны камічны талент, яна магла гуляць смешныя ролі, ніколькі гэтага не саромеючыся.

Гарба перарасла некалькі ўласных экранных вобразаў: дзяўчыны-прасцячка, ледзяная прыгажуня, фатальная жанчына, драматычная гераіня. У апошніх карцінах - "Ніначцы" і "Двухаблічнай жанчыне" - яна паспрабавала сябе ў новых амплуа: рамантычная камедыйная гераіня і сучасная жанчына.

Пасля "Ніначкі" Гарба згуляла яшчэ толькі адну ролю - жанчыны, якая прыкідваецца ўласнай сястрой-блізнюком, каб вярнуць мужа. У "Двухаблічнай жанчыне" Гарба нават танчыла румбу. Але карціна правалілася ў пракаце, пасля гэтай ролі Гарба больш не здымалася.

Грэта Гарба заўсёды намагалася абараняць сваё прыватнае жыццё ад празмернай увагі іншых людзей. Ужо ў сярэдзіне 20-х хтосьці з яе сяброў жартаваў, што Грэта нікому не распавядае, што ела на сняданак. Яна ніколі не адказвала на лісты прыхільнікаў, не давала аўтографаў і не дазваляла староннім прысутнічаць на здымачнай пляцоўцы.

Пакінуўшы кінематограф, Гарба купіла семіпакаёвыя апартаменты ў Манхэтэне (Нью-Ёрк) і жыла тамака да канца жыцця (450 East 52nd Street), сустракалася з прэзідэнтам Кэнэдзі, сябравала з Ротшыльдамі, шмат падарожнічала і вывучала дыеты. У яе былі выдатныя адносіны з братам і пляменнікамі, якіх яна прызначыла сваімі душапрыказчыкамі.

Грэта Гарба памерла ў 1990 годзе, перажыўшы ўсіх сваіх сяброў, палюбоўнікаў і калегаў. Напэўна, гэта было менавіта такое жыццё, аб якім яна заўсёды марыла. Яна стала легендай у маладосці і міфам у сталым узросце.